Parrega

TREKWEG 58 PARREGA

Pittoresk historisch koetshuis te Parrega

‘The history of mankind is carried on the back of a horse.’

In de prachtige Súdwest-Fryske polders, die bezaaid zijn met schilderachtige dorpjes en stadjes, ligt Parrega, een dorp dat bestond bij de gratie van de Workumertrekvaart. Om even uit te kunnen blazen na een flinke reis, ontstond hier een herberg: De Harmonie.

De wereld zoals wij die kennen, met straten, huizen, wegen, auto’s: alles is gevormd door en mét het paard. Na de domesticatie van het paard ging het snel: we konden ermee van A naar B, last vervoeren, akkers bewerken, ten strijde trekken, jagen, handeldrijven, huizen, dorpen en steden bouwen. We kenden de wegen voor de gewone reiskoetsen, en de hessenwegen, de wegen voor de handelskoetsen die vanuit Duitsland kwamen en een bredere wielbasis hadden.

Vervoer over land, maar ook over water, gebeurde met paardenkracht, en wel middels de trekschuit. De trekschuit had geen last van wind, of juist van géén wind, en was daarom een betrouwbaar en consistent vervoermiddel, voor zowel passagiers als handelswaar. Parrega – gelegen tussen Workum en Bolsward – werd door het beurtveer een levendig handelsdorp. Er waren winkels en omdat er ook behoefte ontstond aan logies, begon men er een herberg.

Zo raken we dus van paard naar Parrega, en stappen we binnen in de gemoedelijkheid van Herberg De Harmonie. In dit schitterende koetshuis met herberg wordt er al sinds de 19e eeuw neergeploft en uitgepuft; de paarden gestald, gevoederd en gedrenkt en de mens zittend aan de bar of aan de gezellige tafeltjes. Bij kaarslicht werden er tussen handelaren, reizigers en plaatselijke bevolking nieuwtjes uitgewisseld. En uiteraard was het hier bij snijdend koude winters spektakel, want dan trok de Elfstedentocht door Parrega. Het café is vandaag de dag ook nog belangrijk voor de Mienskip in Parrega en omliggende dorpen; eens per maand is het mooi druk in het café.

De oudste delen van dit fraaie Rijksmonument dateren van 1600, het nu zichtbare gedeelte stamt uit de vroege 19e eeuw. Het is een beeldbepalend gebouw langs deze romantische waterroute, waar nu de pleziervaart, met kruisers, sloepen en zeiljachten, de boventoon voert. Aan de kade, pal voor het huis, vinden we de aanlegplaats voor het voormalig beurtschip – thans rondvaartboot – de Kenau, want dat is Friesland; het land van melk, honing en waterrecreatie. Vandaag de dag passeren veel watersporters en fietsers dit lieflijke plaatsje.

Het interieur van de herberg neemt ons mee naar de eerste kwart van de vorige eeuw, met de kleedjes op tafel, het biljart (waar nog geregeld een keutje wordt gelegd), een tevreden snorrend kacheltje en de toog, voor een koude pils. In de afgelopen decennia is het huis steeds aangepast, en altijd goed onderhouden – met name het schilderwerk is om door een ringetje te halen. Het Koetshuis heeft een woonoppervlak van 314m², dus dat betekent dat er naast een gezellig café nog ruimte te over is voor een heerlijk woonhuis, met drie slaapkamers en een ruime zolder.

Het voormalige koetshuis en de herberg zijn al van verre te onderscheiden van elkaar; het koetshuis met de rode en de herberg met de donkere dakpannen. Over de gehele lengte is op een stenen fundament een schitterende, houten schuur gebouwd met fraaie sierlijsten en puntgevels. Dergelijke houten schuren zijn typisch voor veenachtige gebieden, en het vormt dan ook een frappant contrast met het classicistisch opgetrokken koetshuis met het formele schilddak.

Parrega voelt, met haar lange geschiedenis en historische aanblik, lichtjaren verwijderd van de drukte van de randstad, maar toch zijn alle voorzieningen in de buurt: Makkum, Bolsward, Sneek en de toe rit naar de Afsluitdijk, ze bevinden zich allemaal binnen een radius van 15 minuten. Leeuwarden is een half uur, en roept de randstad? Amsterdam ligt op één uur en twintig minuten.

NAAR BINNEN
Het front is klassiek, formeel haast. Echter, op de begane grond maken de vijf traveeën plaats voor een zesde, de voordeur. Dat maakt de gevel bijna geanimeerd, alsof het een deftige meneer is, bij wie er een lachje om de lippen speelt, omdat hij aan een schunnig grapje denkt. De hal verdeelt het object in twee delen: rechts de knusse keuken met de oude openhaard (nu een gaskachel) en schouw. De keuken is prima uitgerust, met gasfornuis met dubbele ovens, dubbele spoelbak en een ronde tafel voor het raam, met het uitzicht over de vaart.

Aansluitend beneden het café en boven de feestzaal. Het is een klassiek bruin café, met kleedjes op de tafels, oude reclames en foto’s aan de floraal behangen wanden, een klassieke toog met een dito biertap, en een oude schouw, voor kroegpraat in de rokersstoelen voor de haard. Hier klonk dan een gemoedelijk gerabarber, doorspekt met gelach en tegen elkaar tikkende biljartballen. Aan de achterzijde de trap naar de feestzaal.

HET WOONHUIS
Terug naar de ingang, aan de linkerzijde van de hal de woonkamer, wederom met een fraaie schouw met kachel en de grote raampartijen aan de voorzijde. Overal springen ook de fraaie balkenplafonds in het oog.

Aansluitend de gang met daarin de aansluitingen voor de wasmachine en -droger, de badkamer met ligbad, douche, wastafel en WC. Ook is hier een doorgang naar de schuur aan de achterzijde en de trapopgang naar de verdieping. Achter het huis bevindt zich het oorspronkelijke koetshuis met een ’trochreed’ (doorgang) waarbij de paarden van de postkoets ververst konden worden en de koetsier een versnapering kon gebruiken in het café. De koetsen reden er aan de ene kant naar binnen en aan de andere kant naar buiten. Dit is een fantastische plek om de mooiste loft van Friesland te creëren.

NAAR BOVEN
Boven het café bevindt zich de feestzaal, een gezellige ruimte met tafels en een toog aan de kop, en een ossenbloedrode houten trap naar de zolder. Behept met dezelfde dosis charme en karakter als beneden. De plek voor de openingsdans en het 50-jarig jubileum, de condoleance en de verjaardag waarbij flink wordt uitgepakt.

Vanuit het woonhuis de trap op naar de overloop met daaraan grenzend drie flinke slaapkamers en toegang tot het hooiluik, want hier zal van oorsprong de hooiopslag zijn geweest.

OP ZOLDER
Via de ossenbloedrode houten trap in de feestzaal (boven het café) naar de zolder. De zolder verkeert in originele staat en is in gebruik als bergruimte. Boven het woonhuis is ook een zolder.

NAAR BUITEN
Het koetshuis heeft aan weerszijden van de woning, café en schuur, een tuin. Aan de rechterzijde de siertuin met een gazon, een grote groene beuk, hortensia’s en heesters. Links de oprit en de toegang tot de schuur.

MAAR WAT KUN JE HIERMEE?
Met deze indrukwekkende herberg met woonhuis, fraai café met feestzaal en de kloeke schuur, kan eigenlijk alles. Blijft het een café, een herberg? Maakt u hier een logies? Een woning met kantoor aan huis? Een modevakschool, een balletstudio, een verfijnd restaurant; alles kan hier, in de uitgestrekte Friese polders. Parrega is een trots dorp met een kleurrijke samenstelling aan bewoners, die beslist zullen zorgen voor een warm welkom.

De Harmonie is een Rijksmonument, wat uiteraard betekent dat er bepaalde spelregels zijn, maar het is gelukkig allang niet meer zo dat er ‘niets mag’. Verduurzaming is op Rijksniveau een zeer zwaarwegend thema: zo is bijvoorbeeld nu echt het momentum voor zonnepanelen en daarom is dat beslist ook een goed idee voor de herberg.

VERDUURZAMING VAN G- NAAR EEN A LABEL
Redres is dol op bijzondere objecten, monumenten en industrieel erfgoed. Het zijn, evenals dit heerlijke huis, gebouwen die geheel eigen behoeften hebben voor wat betreft onderhoud en verduurzaming. Vanwege hun hoge leeftijd zijn dergelijke objecten op zichzelf – vanuit circulariteitsoogpunt – al duurzaam, maar in gebruik zijn ze dat zeker niet en er valt op dat vlak dus nog veel winst te behalen. Dat geldt ook voor dit rijksmonument: het energieverbruik kan bijvoorbeeld een stuk zuiniger.

Verduurzamingslabel®
Om u als koper hierin te begeleiden, hebben wij – naast het reguliere energielabel – een zogenaamd Verduurzamingslabel® laten vaststellen. Dit is een advies over hoe het object kan worden verduurzaamd, inclusief een scenario voor hoe deze prachtige woning van het huidige G-label naar een A-label kan worden gebracht, en met welke investering dat gepaard zou gaan. Hierbij is gekeken naar de meest effectieve en efficiëntste verduurzamingsoplossingen, waarbij rekening is gehouden met de monumentale status (beschermd dorpsgezicht) van het object.

Immers, juist bij verkoop en aankoop van een monumentaal object, en de daaropvolgende restauratie, of renovatie, zijn voor het nemen van verduurzamingsmaatregelen de gunstigste momenten. Het Verduurzamingslabel® is dan een goede leidraad om een weloverwogen aankoopbeslissing te kunnen nemen. Dit object heeft beslist ruimte om te verduurzamen en de eerste aanzet is er al; we hebben een scan laten maken van het huis en deze stellen wij graag aan u ter beschikking.

KORTOM
Kortom, deze herberg de Harmonie in Parrega is méér dan een gebouw, het is een instituut met 1.001 verhalen. Uitnodigend, gastvrij en eigenzinnig prachtig. Wilt u een kijkje nemen en ter plekke fantaseren over de mogelijkheden? We nemen u graag op sleeptouw.